Boek: Bloed, Een geschiedenis

“Bloed loopt als rode draad door de geschiedenis”  

Hematoloog en professor emeritus van de KU Leuven Marc Boogaerts schreef een boek over de boeiende geschiedenis van het bloed: van primitieve offerrituelen tot bloeddoping, van aderlatingen tot de eerste bloedtransfusie, van beenmergtransplantatie tot immunotherapie en het stamcelonderzoek van de toekomst.

“Bloed blijft me fascineren”, zegt prof. Boogaerts. “Onder meer omdat het zo’n goede gezondheidsindicator is. Het komt terecht in alle uithoeken van ons lichaam en pikt daar signalen op die belangrijk kunnen zijn om een ziekte te diagnosticeren. Vandaag weten we dat veel kankers wat DNA loslaten in het bloed, en dat je ze met een simpel prikje kan opsporen. Omdat bloed zo makkelijk te verkrijgen is, heeft het altijd een pioniersrol gespeeld in de wetenschap. Maar ook daarbuiten is het belangrijk geweest. Hoe meer ik erover te weten kwam, hoe meer ik inzag dat het als een rode draad door de geschiedenis loopt.”

“Heel lang geloofde men dat bloed gevormd werd in de lever en dat het heen en weer bewoog in de bloedvaten, zoals de zee bij eb en vloed. De anatomische inzichten van Andreas Vesalius en de ontdekking van de bloedcirculatie door William Harvey hebben daar verandering in gebracht. Ook het idee van bloed als dood voorwerp heeft lang geleefd. Tot de microscoop werd uitgevonden en men voor het eerst de verschillende bestanddelen van bloed zag. Die ontdekkingen hebben de weg gebaand voor de hedendaagse kennis over bloed.”

Succesverhaal

“Wij lachen nu met die primitieve denkbeelden, maar ik ben ervan overtuigd dat men binnen honderd jaar ook met óns zal lachen. Alleen al de voorbije vijftig jaar hebben we enorme sprongen vooruit gemaakt in het bloedonderzoek, meer dan in eender welke andere wetenschappelijke discipline. We hebben de rol en de samenstelling van witte bloedcellen, plasma en bloedplaatjes ontdekt, we kunnen bloedziekten veel beter bestrijden en hebben via bloed het menselijk genoom ontrafeld en de immunotherapie ontwikkeld.”

“Bloedtransfusies zijn een succesverhaal van de wetenschap. Dankzij transfusie zijn miljoenen mensenlevens gered. Als een patiënt vroeger begon te bloeden tijdens een operatie, was hij ten dode opgeschreven. Nu kan je met één zakje bloed bij wijze van spreken tien mensenlevens redden.”

Kanker overwinnen

“De ontdekking van de stamcellen biedt zelfs nog meer kansen. Door die te manipuleren zijn we erin geslaagd bloed te creëren in een laboratorium. Momenteel vergt het nog een lang proces en is het heel duur, maar ik ben ervan overtuigd dat we dat probleem binnen dit en vijftien jaar hebben opgelost. Dan zullen er nog meer mensen -zeker degene met zeldzame bloedgroepen – gered kunnen worden.”

“Toen ik begon als hematoloog was leukemie bij kinderen slechts voor twintig à dertig procent te genezen. Vandaag zitten we aan negentig procent. Met de komst van nieuwe therapieën zal dat nog verbeteren.Als wij vroeger chemotherapie gaven, was dat een tapijtbombardement: naast de slechte cellen, moesten ook de goeie cellen eraan geloven. Vandaag kan je heel gericht de tumorcellen uitschakelen. Ik ben ervan overtuigd dat we kanker uiteindelijk gaan overwinnen”, aldus prof. Boogaerts.

Marc Boogaerts. Bloed. Een geschiedenis. Lannoo.

STREAMER: “Als wij vroeger chemotherapie gaven, was dat een tapijtbombardement. Vandaag kan je heel gericht de tumorcellen uitschakelen.”

BE2108246914 – 24/08/2021