Ziekte: kan kunst helpen?
Vandaag behoort kunsttherapie tot de complementaire therapieën die bedoeld zijn om de levenskwaliteit van patiënten te verbeteren
Kunsttherapie is een hulpmiddel waarbij artistieke uitdrukkingsvormen -voorkennis niet vereist!- worden gebruikt voor fysieke en mentale genezing of vooruitgang. De meestal beeldende therapieën worden gebruikt om moeilijke waarheden onder ogen te zien, zoals kanker, een andere ziekte, en om gevoelens, zoals angst en hoop, visueel uit te drukken met behulp van een therapeut.
Maar u hoeft niet meteen een workshop of een cursus te volgen, kunst kan op heel wat manieren helpen. Een goed boek op het goede moment, een troostende film, een danstutorial, het kan allemaal helpen. “Dé peppil tegen de herfstblues? De schilderijen van David Hockney in Bozar”, zo stond bijvoorbeeld te lezen in De Standaard over de dubbeltentoonstelling van de kunstenaar in Bozar in Brussel.
Een culturele jukebox
Kunst kan ook helpen om mensen te verbinden, ook patiënten en artsen of andere zorgverstrekkers. “Kunst kan een rol spelen in het genezingsproces”, zo zei professor Tessa Kerre bij de voorstelling van het Fonds Prinses Delphine van Saksen-Coburg in het UZ Gent. “Door kunst en cultuur kan de band tussen patiënt en zorgverlener versterkt worden. Als je als arts binnengaat bij een patiënt die een boek aan het lezen is, kan het fijn zijn om er eens over te praten. Sommige mensen maken tijdens hun opname ook tekeningen of schilderijen. Iedereen gaat op zoek naar een manier om de tijd in het ziekenhuis op te vullen. Kunst en cultuur krijgen daar vaak een plaats. Door het samen over kunst te hebben kan je connectie maken via een passie en het over iets anders dan de ziekte hebben.”
“We hebben met het fonds heel veel wilde ideeën die we willen uitwerken”, vertelt prof. Kerre op VRT NWS. “Een voorbeeld is de culturele jukebox. De bedoeling is om een digitaal platform te creëren voor patiënten die opgenomen zijn in het UZ Gent. Via dat platform kunnen zij uit een soort roomservicemenu kiezen voor een portie kunst en cultuur aan bed. We werken daarvoor met vrijwilligers van binnen én buiten het ziekenhuis."
“Als iemand graag een tekst wil komen voorlezen of een lied wil komen zingen, dan kan dat allemaal. Het moet niet altijd groots zijn. Gewoon een kunstwerk met iemand delen is ook al leuk.
Voor meer informatie: https://www.uzgent.be/fonds-prinses-delphine-van-saksen-coburg
Het verhaal van Miranda
In 2017 kreeg Miranda de diagnose borstkanker. Haar veranderde lichaam had zo’n impact op haar dat ze besloot om na haar behandeling een fototentoonstelling te maken. Een project met als doel haar eigen lichaam te accepteren, maar ook om andere vrouwen te sensibiliseren, te inspireren en moed te geven.
“Via mijn deelname aan twee trajecten van ‘Kunst als kracht’ vond ik de mogelijkheid om door middel van schilderen en tekenen mijn gevoelens en gedachten uit te drukken”, zo vertelt Miranda op de site van Think Pink. Het samenzijn met lotgenoten en de inspirerende ondersteuning van een professionele kunstenaar zorgden voor diepgang. Aansluitend besloot ik ook deel te nemen aan het traject ‘De Groene Muur’ voor chronisch zieke mensen. In samenwerking met het UZA en onder begeleiding van Lotte Dodion en Lisette Mertens schreven we ons verhaal en brachten dit als theaterstuk op het podium. Zowel het schrijven als het delen van mijn verhaal met de buitenwereld was erg therapeutisch. Binnen de groep was alles bespreekbaar; we deelden verdriet, maar er werd ook heel wat afgelachen. We aarzelden ook niet om enkele taboes te doorbreken. Mijn stand-upcomedy act over de voordelen van chemo werd eerst wat onthaald op een ongemakkelijke stilte in de zaal, maar al snel werd er hartelijk gelachen.”
https://pink-ribbon.be/verhalen/getuigenis-miranda-vermeiren-kunst-als-kracht-na-kanker
Tussen kunst en wetenschap
Kan kunst haar steentje bijdragen om de manier waarop we tegen kankerbehandelingen aankijken te veranderen? De Franse kunstenares Sandra Lorenzi en de Belgische moleculair bioloog Jean-Christophe Marine werken aan een boeiend project over dit onderwerp op het kruispunt van kunst en wetenschap. Het resultaat zal in 2022 te zien zijn in BOZAR LAB.
“Zoiets is bij mijn weten nog nooit eerder gedaan”, zegt Jean-Christophe Marine. “En zo komen onze doelstellingen samen. We weten heel goed dat de patiënten meer bij hun behandeling betrokken willen worden, dat ze beter geïnformeerd willen worden over ons onderzoekswerk en over de geneesmiddelen die we hen voorstellen. Het biedt ons de kans om te tonen wat we met de biopsieën doen en hen onze werkwijze uit te leggen.”