Professor Axel Kahn, de man die niet bang was voor de dood

November 2021 door D. Léotard

Hij had zoveel indruk op me gemaakt met zijn berichten op sociale netwerken  en zijn televisieoptreden dat ik hem om een ​​interview vroeg voor deze rubriek. Hij (of een naaste) antwoordde dat hij op de dood wachtte in een hospice en niet in staat was om zich uit te drukken. Het is dan ook postuum dat ik deze column aan hem opdraag, bij wijze van ode aan mensen die het leven van anderen verrijken.

Dokter Axel Kahn, arts en onderzoeker in de genetica, voorzitter van de Franse kankerliga en auteur van talrijke boeken, overleed dit jaar aan kanker op 6 juli. Tot het einde sprak hij op een eerlijke en waardige manier over zijn ervaring met kanker, maar ook over mooie en vreugdevolle humanistische boodschappen en zijn liefde voor het leven.

“Wees redelijk en menselijk”

Dit was de boodschap aan het einde van de brief van zijn vader die in 1970 een einde aan zijn leven maakte. En dit is wat de zoon zijn hele leven zal proberen te doen: zijn verstand gebruiken, handelen als een mens en anderen liefhebben zoals ze zijn.

In zijn eigen woorden wordt het zijn levenspad: hoe mens te zijn zonder de hypothese van de 'goede God'? Hoe zich verbinden met anderen, hoe menselijke kwetsbaarheid te accepteren en hoe de eigen emoties aanvaarden? Kahn strijdt voor het recht op educatie zodat jonge mensen zich kunnen openstellen voor twijfel en verdraagzaamheid, om hen de liefde voor gewetensvrijheid bij te brengen, maar ook voor de liefde en de zin van het leven.

Een leven vol spiritualiteit en engagement

Axel Kahn werd geboren op 5 september 1944 in Petit-Pressigny (Indre-et-Loire). Hij is de zoon van filosoof Jean Kahn en Camille Ferrio. Hij is de broer van journalist Jean-François Kahn (geboren in 1938) en chemicus Olivier Kahn (1942-1999). Hij bracht de eerste jaren van zijn leven door met de goede zorgen van zijn oppas Léontine Moreau in het dorp Petit-Pressigny. Na zijn kindertijd op het platteland, werd hij in 1949 gedwongen om te verhuizen naar zijn ouders in Parijs, waar zijn vader directeur was van de Godéchoux-school. Zijn ouders scheidden in 1954, zijn moeder werd ziek en Axel Kahn werd naar een kostschool gestuurd. Hij verliest zijn geloof op 15-jarige leeftijd in een jezuïetenschool, maar hij blijft gehecht aan de christelijke waarden.

Zoals zijn vader in zijn jeugd had gedaan, werd hij destijds lid van de Communistische Partij en was in 1961 secretaris van de Communistische Jeugd. Hij studeerde geneeskunde en liep stage in ziekenhuizen in Parijs, waarna hij zich specialiseerde in de hematologie. In 1969 trouwde hij met Viviane Seillon, met wie hij drie kinderen kreeg, Jean-Emmanuel, Isabelle en Cécile.

Na een doctoraat in de wetenschappen werd hij onderzoeker bij het Franse onderzoeksinstituut Inserm met een specialisatie in biochemie en trad hij toe tot het toekomstige Institut Cochin als onderzoeker met behoud van zijn activiteit als arts in het ziekenhuis. Hij was ook één van de oprichters en hoofdredacteur, van 1986 tot 1997, van het wetenschappelijke tijdschrift Médecine / sciences. Al die tijd publiceerde hij de resultaten van zijn onderzoek in prestigieuze wetenschappelijke tijdschriften werd hij doctor honoris causa van onder meer de Université de Louvain en de Université de Liège.
In juni 2019 werd hij verkozen tot voorzitter van de Franse kankerliga. Inmiddels was hij lid van de Socialistische Partij en mengt hij zich graag in het politieke leven, hij aarzelt niet om zijn mening te verkondigen over topics als wetenschappelijke ethiek, ecologie en over de covid-19-epidemie.

“Van jongs af aan wandelde ik als natuurliefhebber en doorkruiste ik Frankrijk te voet met twee grote diagonalen van ongeveer tweeduizend kilometer elk: van Givet in de Ardennen tot aan de Belgische grens tot aan de Spaanse grens in de Pyreneeën en vervolgens de Baskische kust in 2013. Van de Pointe du Raz naar de Italiaanse grens in de Alpen en vervolgens Menton in 2014”, zo zegt hij in een blog, een eerste stap naar een nieuw soort communicatie, die van korte berichten en selfies op sociale netwerken.

Laatste berichten

Een week na de aankondiging van zijn pensioen als voorzitter van de kankerliga om gezondheidsredenen, zegt hij: “Ik ga twee gevechten aan, één helemaal alleen, maar omdat ik nog een beetje tijd over heb, zal ik proberen de tijd die ik nog heb zo goed mogelijk te benutten.” In zijn kroniek publiceert hij dagelijkse selfies, een blog over zijn leven in het ziekenhuis, zijn gedachten, bemoedigende berichten en medeleven met andere patiënten. Hij dringt er bij de jongeren en zijn opvolgers in de liga op aan: “Help mij, zet mijn strijd voort, ik reken op u. Onze strijd tegen kanker is rechtvaardig, onze strijd voor mensen met kanker is dat ook.”

En hij heeft het over de dood en de dankbaarheid voor het leven dat hem gelukkig heeft gemaakt. Hij verklaart “niet bang te zijn voor de dood, omdat de dood niet bestaat. Wat bestaat is leven. De dood is geen gebeurtenis op zich, het is het einde van het leven. Als het leven mooi, nuttig, gelukkig was, dan is de dood niets.”

In zijn laatste tweets kondigt hij zijn nakende dood aan. “Sterven is iets wat je niet kan leren. Maar leren leven met een naderende dood is een mooie uitdaging die ik graag aanga”.

De blog van dr. Axel Kahn:  https://axelkahn.fr/blog/