Interview van de maand: Thierry Janssen

De MHML vragen Thierry Janssen

Dr. Thierry Janssen, een arts die psychotherapeut, auteur en docent werd, zet zich vandaag in voor het fysieke en mentale welzijn van iedereen.

D. Léotard

Thierry Janssen, 60 jaar, studeerde geneeskunde aan de UCL en specialiseerde zich vervolgens in de urologische chirurgie. Daarna oefende hij zijn beroep uit in het Universitair Ziekenhuis Erasme in Brussel, terwijl hij wetenschappelijk onderzoek verrichtte naar de invloed van hormonen en groeifactoren bij prostaatkanker. Hij werd dus dagelijks geconfronteerd met kanker: hij ontmoette en behandelde patiënten en observeerde de successen en mislukkingen van de geneeskunde in grote ziekenhuizen. Beetje bij beetje stelde hij zichzelf meer spirituele vragen, over de zin van het leven, ziekte en dood.

"Ik was een erg introspectief en overgevoelig jongetje. Op zeer jonge leeftijd luisterde ik naar mensen, zelfs volwassenen die met mij spraken. Ik voelde al snel dat ik arts wilde worden, om in contact te komen met ziekte, om anderen te helpen, maar ook om een spirituele zoektocht na te streven. Op een gegeven moment dacht ik er zelfs aan om egyptoloog of priester te worden (lacht). Toen ik 18 was, wist ik dat ik chirurg wilde worden, dus deed ik heel hard mijn best om dat te worden. Maar op 37-jarige leeftijd, toen ik op het punt stond een nieuwe functie te aanvaarden in het Bordet Instituut, voelde ik dat het ziekenhuis niet langer mijn plaats was. Ik ben toen een nieuwe weg ingeslagen op zoek naar de zin van het leven, op zoek naar antwoorden op de vragen "wat is een goede gezondheid en wat is ziekte”?

"Daarna ben ik psychotherapie gaan beoefenen, om patiënten met een chronische ziekte, voornamelijk kanker, te begeleiden. Ik wilde hun een ruimte bieden om na te denken over hun ervaring, om de zin van deze levenservaring te vinden en om de richting te kiezen die zij daarna willen inslaan. Sinds 17 jaar begeleid ik in mensen die geconfronteerd worden met de realiteit van ziekte en dood. In de oncologie bijvoorbeeld. Wanneer je diep ‘doorploegd’ wordt, is deze vraag naar betekenis fundamenteel, zoals ik dagelijks heb kunnen vaststellen.”

In 2009 werd dr. Janssen ziek. Hij realiseerde zich dat hij te veel deed, dat hij zichzelf uitputte. Hij weet ook dat heel wat patiënten vragende partij zijn voor een meer integratieve geneeskunde in de ziekenhuizen. Janssen publiceerde zijn boek 'La maladie a-t-elle un sens?' en besloot toen mensen op te leiden om voor de patiënt in al zijn dimensies te zorgen.

In 2015 richtte hij in Brussel l’Ecole de la présence thérapeutique op, waar hij zorgverstrekkers laat kennismaken met de ontdekking van het innerlijke zelf, om hen te helpen ontdekken wie de dingen doet en waarom ze ze doen, met welke betekenis... “Zorgverstrekkers zijn heel goed opgeleid in de technische geneeskunde. Maar ik merk dat er in hun curriculum en praktijk te weinig aandacht is voor de holistische en gehumaniseerde benadering van patiëntenzorg. Ze denken dat ze het gehele individu zullen behandelen door slechts op één niveau te handelen. Ik denk ook dat we moeten nadenken over de definitie van goede gezondheid en ziekte, en ik ben het eens met de definitie van de Franse filosoof en arts Georges Canguilhem, die zei dat "het leven een precair (min of meer stabiel) evenwicht is, een permanente strijd om een dynamische organisatie te herstellen en te versterken”. Volgens hem is "ziekte een poging van het organisme om een evenwicht te hervinden". Maar meer in het algemeen zie ik dat deze zingevingscrisis niet alleen is voorbehouden aan de geneeskunde, onze beschaving lijdt eronder en zoekt naar andere dimensies van haar bestaan. We worden betere technici maar we lijden aan burn-outs en bore-outs. Wij denken aan de wereld en aan anderen in stukjes en beetjes, en zo behandelen wij hen ook.”

In 2021 besluit Janssen om zijn school open te stellen voor alle belangstellenden en de naam te veranderen in ’Ecole de la Posture Juste’, ook de titel van zijn laatste boek. "Al meer dan dertig jaar werk ik om het lijden te verlichten en de genezing te bevorderen. Als chirurg, vervolgens als psychotherapeut en tenslotte als psycho-spiritueel consulent, een functie die naar mijn mening door alle beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg zou moeten worden vervuld.”

Voor de lezers van My Health, My Life

Wanneer men met kanker wordt geconfronteerd, komen onvermijdelijk vragen op: over de dood, het waarom, het hoe... Thierry Janssen vertelt ons een anekdote om te helpen de dingen vanuit een ander standpunt te bekijken. "Toen ik chirurg was, had ik een Kameroense assistent wiens vader genezer was. Toen wij een patiënt opereerden die aan blaaskanker leed, zei hij mij tijdens een lange operatie onomwonden: "Het is een vreemde ziekte, kanker, hij leeft zo!" Hij zag mijn verbazing en ging verder: "de kankercellen worden weer als embryonale cellen, stamcellen, die zich alleen maar willen vermenigvuldigen, met een enorm potentieel voor vernieuwing.”

Zou kanker een teken kunnen zijn dat we niet genoeg leven?, vroeg ik me af, in de overtuiging dat ziekte een complex, multifactorieel proces is en een zichtbaar teken van onevenwichtigheid, en dat we ons, wanneer we symptomen hebben, moeten afvragen van welk probleem ze de boodschappers zijn.

Degenen onder u die met kanker worden geconfronteerd, moedig ik aan om uzelf af te vragen wat er niet leeft in uw lichaam, in uw parcours. Zit er iets vast? Is er een gebrek aan energie? Hoe zit het met vlammetje dat je gaande houdt? Natuurlijk kan het heel frustrerend en pijnlijk zijn om ziek te zijn, kunt u zich afvragen of u van deze beproeving iets kunt maken. Zelfs als u ziek bent, kunt u durven dromen, en omdat u leeft, kunt u proberen de schoonheid van het huidige moment te zien. Het leven is onmogelijk te beheersen, maar wij kunnen er elk de subtiliteit in vinden, onszelf niet voorliegen, er waarde en betekenis aan geven, in alle nederigheid. Kanker is een herinnering van het lichaam, maar ook een herinnering aan het lichaam. De symptomen, soms zelfs veroorzaakt door de behandelingen zelf, brengen ons terug naar de intimiteit van ons lichaam. Na de beproeving van kanker blijven de meeste patiënten aandachtig voor hun lichaam en geven ze betekenis aan de tekenen ervan.”