Hoe poëzie kan helpen

Mei 2023, door Doumé

Steeds meer artsen sturen gedichten naar medische tijdschriften. In maart 2020 publiceerde The Los Angeles Times een bijdrage over de populariteit van poëzie bij Amerikaanse artsen. Het artikel stelde essentiële vragen over het beroep van dokters in tijden van pandemie: hoe te leven als je dagelijks met zoveel leed en noodsituaties geconfronteerd wordt? Hoe blijf je menselijk als patiënten en hun familie artsen de goddelijke macht toeschrijven om de dood af te wenden?

Deze vragen vormen de kern van de gedichten die honderden artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners jaarlijks sturen naar medische tijdschriften, in de overtuiging dat “poëzie de beste manier is om de kwetsbaarheid, hardnekkigheid en universaliteit van de menselijke ervaring vast te leggen”. De Los Angeles Times wijst erop dat de literaire geschiedenis vele arts-dichters kent, van John Keats tot William Carlos Williams.

Dr. en dichter Rafael Campo van de Harvard Medical School is hoofd van de poëziesectie van het prestigieuze Journal of the American Medical Association (JAMA). Volgens hem is de gedichtenrubriek een van de meest gelezen in het tijdschrift, dat maandelijks zowat tweehonderd gedichten ontvangt en er slechts één per nummer publiceert. De gedichten vertellen bijvoorbeeld over de nacht die artsen doorbrengen bij een patiënt met een levensbedreigende aandoening. Poëzie biedt artsen een kanaal om hun gevoeligheid te uiten wanneer de organisatie van het ziekenhuis hen ertoe dwingt zich als een robot te gedragen; of laten hen toe te aanvaarden dat er niet altijd een medisch antwoord is op ziekte...

In de overtuiging dat gedichten zowel de verzorger als de patiënt helpen, nemen sommige hoofden van oncologieafdelingen het lezen en schrijven van gedichten op in de opleiding van assistenten. "Wanneer er geen behandeling,  wanneer we weten dat er geen nieuwe chemotherapiekuur komt, wat hebben we patiënten dan te bieden? Onze menselijkheid", zo besluit dr. Rafael Campo.

Het voorbeeld van John Keats

John Keats, geboren in 1795 in Noord-Londen, studeerde geneeskunde en wijdde zich daarna volledig aan de dichtkunst. Op 22-jarige leeftijd publiceerde hij zijn eerste verzen. In 1819 werden zijn beroemde ‘odes’ gepubliceerd. Maar hij leed aan tuberculose, waardoor hij steeds zwakker werd. In 1821 vertrok hij naar Rome, waar hij in 1821 overleed. 

John Keats twijfelde lange tijd tussen geneeskunde en poëzie en had niet veel vertrouwen in liefde en sentiment tot hij verliefd werd op Frances ‘Fanny’ Brawne. Van de moeilijke relatie - ze waren verloofd maar nooit getrouwd - zijn zevenendertig brieven overgebleven, geschreven in de laatste twee jaar van het leven van de schrijver, vlak voor en tijdens de ziekte die hem op 25-jarige leeftijd het leven zou kosten.

In wat voor Keats een tijd van duisternis en bitterheid was, wordt liefde zowel een openbaring als een ramp, nectar en vergif; de dichter vindt in zijn passie de mogelijke verwezenlijking van een schoonheidsideaal dat hem achtervolgde, maar ook de bron van een kwetsbaarheid die hem nog verder verwijdert van een wereld waarmee hij niet langer tevreden is. John Keats' gevoeligheid heeft gelukkig twee eeuwen overleefd om ons te bereiken, en zijn poëzie die het eeuwig leven heeft, blijft ons betoveren.

Keats publiceerde ook korte filosofische teksten en bedenkingen

“A thing of beauty is a joy forever: its loveliness increases; it will never pass into nothingness.”

“Poetry should surprise by a fine excess and not by singularity, it should strike the reader as a wording of his own highest thoughts, and appear almost a remembrance.”

“Poetry should be great and unobtrusive, a thing which enters into one's soul, and does not startle it or amaze it with itself, but with its subject.”

“The poetry of the earth is never dead.”

LEES OOK

https://www.myhealthmylife.be/nl-be/cultuur/eef-waarom-lezen

https://www.myhealthmylife.be/nl-be/cultuur/met-een-beetje-hulp-van-de-filosofie