Slim winkelen: kijk uit voor pinokkio-producten!

December 2023, Doumé

In juli 2019 lanceerde Test-Aankoop een campagne over ‘Pinokkio Producten’ waarin misleidende praktijken met betrekking tot claims en informatie op de verpakking en etiketten van allerlei producten aan de kaak gesteld werden. Ze namen contact op met tal van bedrijven om hen te vragen de valse claims te vervangen door correcte informatie. Verschillende bedrijven stonden open voor een gesprek en waren bereid om de nodige aanpassingen te doen, andere firma’s hebben wijzigingen aangebracht of de producten die in overtreding waren van de markt gehaald, maar de strijd is nog lang niet gestreden, zoveel is zeker.

Elke week vinden nieuwe pinokkio producten hun weg naar de winkelrekken, en dan hebben we het nog niet eens over alle fabrikanten die 'vergeten' consumenten van bepaalde dingen op de hoogte te brengen...

Vooral voedingsmiddelen en -supplementen 

Hoewel consumenten hoe langer hoe meer belangstelling hebben voor de NutriScore of EchoScore (gekleurde logo's van groen naar rood met een 'cijfer' van A tot E volgens hun voedings- of duurzaamheidsprofiel) op voedselverpakkingen, ziet het ernaar uit dat we nog steeds vaak voor de gek worden gehouden door de informatie op etiketten en verpakkingen. 

Hier zijn een paar voorbeelden van claims op verpakkingen:

- “Zoetstofvrije" producten die wel suiker bevatten,

- producten “zonder toegevoegde smaakversterkers", maar die in hun basissamenstelling wel suiker bevatten,

- “Natuurlijke" en "volkoren" producten die maar een heel kleine fractie bevatten, 

- producten met "heerlijke boter" die vooral margarine bevatten,

- “Origineel recept" of "net zoals in Italië" producten die alleen zonnebloemolie bevatten in plaats van olijfolie,

- “Vanilleproducten" die geen vanille maar alleen kunstmatige smaakstoffen bevatten,

- enz.

Naast deze leugens over de samenstelling van producten zijn er ook misleidende beloften en claims te vinden op veel verpakkingen, bijvoorbeeld :

- “Good Night" babymelk,

- "Natuurlijke", "natuurlijke" of "respectvolle" producten,

- beloften over "afslanken", "muggenwerend", "anti-luizen" of "anti-pijn" die volledig onterecht zijn.

- claims zoals "lokaal", "made in Belgium" of "artisanaal" op producten waarvan alleen de verpakking of de afwerking lokaal werd geproduceerd.

Het schandaal van de zonnecrèmes 

We herinneren ons allemaal het schandaal dat Test-Aankoop deze zomer aan het licht bracht: van de 16 geteste zonneproducten boden er drie niet de geadverteerde bescherming tegen UVA- of UVB-stralen, of beide. Bovendien werd een van de producten specifiek aanbevolen voor baby's en kinderen.

Dit alles tegen een achtergrond van bewustwordingscampagnes over het risico op melanoom, waarbij dermatologen mensen aansporen om hun huid tegen de zon te beschermen.

Textiel: wat etiketten niet vertellen 

In tegenstelling tot andere sectoren zijn er geen regels die vereisen dat de stoffen die worden gebruikt bij de productie van kleding, meubels of ander textiel moeten worden vermeld op het etiket. Maar bij de productieprocessen wordt op grote schaal gebruik gemaakt van zogenaamde CMR-stoffen (kankerverwekkend, mutageen, giftig voor de voortplanting). Dit zijn onder andere oplosmiddelen, ftalaten, waterafstotende middelen, PFC's, enz.

Bovendien zijn de meeste textielsoorten vandaag "synthetisch", d.w.z. chemisch vervaardigd. Viscose, nylon, polyester, vinyl, elastaan, acryl, enz. zijn allemaal extreem vervuilend. 

Hoe kan je slim winkelen?  

- Leer etiketten lezen, zoek uit wat er achter de gebruikte termen en afkortingen zit. Je kunt hiervoor een app gebruiken.

- Vraag professioneel advies op het gebied van hygiëne en zeker op het vlak van gezondheid. Kies liever voor geneesmiddelen dan voor voedingssupplementen.

- Vertrouw niet op bekende merken of aantrekkelijke verpakkingen.

- Bezoek regelmatig de website van Test-Aankoop om de muur van pinokkio-producten te bekijken.

- Voor textiel: geef de voorkeur aan natuurlijke, lokaal geproduceerde stoffen. Was je kleren niet te vaak en op een zo laag mogelijke temperatuur, en centrifugeer ze niet te snel.

Bronnen:

• https://www.alimentationdequalite.be/accessibilite/determinants/accessibilite-via-information/etiquettes-et-emballages.html

• https://www.test-achats.be/sante/produits-pinocchio

• https://www.test-achats.be/sante/alimentation-et-nutrition/etiquetage/dossier/allegations-nutritionnelles
  
  La face cachée des étiquettes, Eloïse Moigno et Thomas Ebélé, éditions Eyrolles.