Interview met dr Luc Colemont
“Informatie en communicatie zijn cruciaal”
Dr. Luc Colemont was bijna drie decennia actief als maagdarmspecialist en is sinds 2016 fulltime ‘managing director’ van de vzw Stop Darmkanker om zich volledig toe te leggen op informatie en voorlichting over darmkanker.
G. Ostyn
“Als kleine jongen was het niet mijn droom om brandweerman te worden of politieman, maar wel ‘dokterke’. Er waren geen dokters in de familie, maar de wil om arts te worden was sterker dan mezelf."
“Toen ik afstudeerde in Antwerpen, waren er drie keuzes: huisartsgeneeskunde, chirurgie of algemene interne geneeskunde. Ik koos voor het laatste en kwam al snel op het spoor van darmziekten omdat ik die ontzettend boeiend en erg gevarieerd vond. Enerzijds moet je detectivewerk doen; de patiënt komt met een probleem en dat moet je oplossen. Anderzijds ben je ook onderzoeksrechter; je doet zelf onderzoeken en je vraagt onderzoeken aan bij collega’s.”
Actie en reactie
“Vanaf mijn eerste dag als maagdarmspecialist werd ik geconfronteerd met darmkanker. En ik moest vaststellen dat ik als jonge specialist, een dertiger, heel weinig afwist van de ziekte. En tot mijn ontsteltenis zag ik dat er in andere landen goed lopende screeningsprogramma’s waren, terwijl er in België nog geen sprake was van opsporing. Toen begon ik met lezingen te geven, eerst voor huisartsen en later voor patiënten. Ik merkte namelijk dat wanneer ik mensen moest vertellen dat ze darmkanker hadden, ze niets wisten over de ziekte, over poliepen, noch over een eenvoudige stoelgangtest of het feit dat de ziekte één op de twintig Belgen treft. Om al die redenen besloot ik in 2010 om samen met drie studenten een actiegroep op te starten. De naam hadden we na drie seconden, ‘Stop Darmkanker’ en nog geen uur later hadden we een logo dat nog altijd hetzelfde is!”
“We kennen onze tegenstander, darmkanker. We weten hoe de kanker zich gedraagt, wat hij doet en wat hij is en met zo’n tegenstander kan je niet ambitieus genoeg zijn. We doen ons best, maar het is moeilijk te aanvaarden dat er nog altijd zoveel families iemand verliezen aan darmkanker. Elke dag zijn er in België meer dan twintig nieuwe diagnoses en dat is onacceptabel in een welvaartstaat als België. Zeker als je weet dat de helft van die gevallen vermeden kan worden, door meer voorlichting en informatie. Ik zeg het aan elke journalist: ‘Ik stop darmkanker niet, u doet dat door erover te schrijven, door informatie te verstrekken, door lawaai te maken’. Het kan goed zijn dat mensen dat horen en denken, ‘ha, ik zal uiteindelijk toch maar dat testje doen dat hier al weken rondslingert, wie weet…’”
“Screeningsonderzoeken zijn vandaag wel meer bespreekbaar dan vroeger, maar er is nog een lange weg af te leggen. Dat blijkt duidelijk als je naar de cijfers kijkt: in 2019 deed in Vlaanderen 51,1% de test. De test, het onderzoek van een stoelgangstaal, kan levens redden, leed vermijden en kosten besparen. De test is bovendien erg gemakkelijk en ‘poepsimpel’ zoals ik altijd zeg. In Wallonië is het moeilijker om aan cijfers te geraken, maar uit de laatste cijfers blijkt dat nog geen 20% een test doet...”
“Hoe dat komt? Uit onderzoek blijkt dat veel mensen zich niet laten testen omdat ze bang zijn voor het resultaat en voor wat er na een diagnose komt. Of ze denken dat ze geen risico lopen omdat de ziekte ‘niet in de familie’ zit. En het grootste probleem is dat veel mensen niet weten hoe belangrijk opsporing is. Er is een gebrek aan kennis, aan informatie.”
Brad Pitt, risicopersoon
“Ik geloof niet in één grote campagne waarmee je iedereen kan bereiken, maar wel in campagnes bij verschillende doelgroepen, verschillende leeftijdscategorieën en met verschillende middelen. In een van onze beste campagnes schreven we een open brief naar Brad Pitt die toen vijftig geworden was met de boodschap ‘U bent nu vijftig, het is tijd om een opsporingstest voor darmkanker te doen’. Zijn -toenmalige- vrouw, Angelina Jolie had zich ook ingezet voor de sensibilisering voor kanker, borstkanker, met een opiniestuk in The New York Times en we vonden dat hij ook een inspanning mocht doen! Het was nieuws in alle kranten, van de Verenigde Staten tot Macedonië, Litouwen en Brazilië: ‘Belgische arts stunt met brief aan Brad Pitt’. Nee, we kregen geen antwoord, maar dat was ook niet nodig, het doel was om darmkanker onder de aandacht te brengen. Opdracht geslaagd. Maar niet elke campagne moet een stuntgehalte hebben, zoveel is zeker.”
“Wat communicatie betreft volg ik altijd twee lijnen; stel je voor dat wat je schrijft morgen gelezen wordt door iemand die darmkanker heeft, en stel je voor dat wat ik doe of zeg gezien wordt door iemand die een geliefde verloor door darmkanker. Die mensen mag je niet kwetsen en er zijn grenzen die je niet mag overschrijden. Humor is niet verboden, in een lezing bijvoorbeeld, maar je moet voorzichtig zijn.”
“Ik vergelijk onze vzw Stop Darmkanker soms met een politieke partij, een partij met één agendapunt: stop darmkanker. Met dat programmapunt hebben we werk genoeg.”
Hoop
“Vijftien jaar geleden waren er niet meer dan twee geneesmiddelen om darmkanker te behandelen, vandaag zijn dat er minstens vijftien en zitten er nog behandelingen in de pipeline, vooral gepersonaliseerde behandelingen. Ook op het vlak van overleving werd er veel vooruitgang geboekt. Ik droom van een wereld zonder kanker. Er is nog een lange weg af te leggen, maar het is de moeite om die samen te bewandelen.”
“Mijn vader was achttien jaar toe hij tuberculose kreeg, een ziekte die in de jaren veertig een doodsvonnis was, maar hij overleefde omdat er juist een nieuw geneesmiddel gevonden was. Op 65-jarige leeftijd, vier maanden na zijn pensioen, verongelukte hij jammer genoeg in een vliegtuigcrash in Kenia.De diagnose van aids was aanvankelijk ook hopeloos, nu niet meer. Ik hoop dat het met kanker ook zo gaat. Ik hoop dat ik de tijd nog mag meemaken dat het een chronische of een zeldzame ziekte is.”
“Ik droom van een wereld zonder kanker. Er is nog een lange weg af te leggen, maar het is de moeite om die samen te bewandelen.”
Zeg het met een stripverhaal
“Dirk: het leven is een strijd waard”, een ‘graphic novel’ of stripalbum over een 50-jarige geschiedenisleraar die geconfronteerd wordt met darmkanker.
“Ik houd heel erg aan het stripverhaal omdat het een laagdrempelig medium is om een serieus probleem aan te kaarten. Ik schreef het scenario samen met striptekenaar Mario Boon. Het is een mooi, spannend verhaal, gebaseerd op een echte patiënt. Het werd in elf talen vertaald en sinds kort ook in het Arabisch en het Chinees. In sommige landen zoals Portugal en Italië wordt ‘Dirk’ zelfs gebruikt in nationale bewustmakingscampagnes. Het succes van het stripverhaal toont aan dat er nood aan is.”
