Borstkanker en complementaire zorg: wat zegt de wetenschap?

September 2023, Dominique Léotard

Vandaag worden zogenaamde alternatieve of complementaire zorgmiddelen en -methoden steeds vaker aangeboden als onderdeel van een holistische (algehele) benadering van de behandeling van borstkanker. Soms zijn ze beschikbaar in een structuur die verbonden is aan een ziekenhuis, maar er zijn ook ander mogelijkheden. Hoe weet je wat nuttig en serieus is? Wetenschappelijk bewezen of zelfs aanbevolen? 

De American Society of Clinical Oncology (ASCO) en de Society of Integrative Oncology (SIO) publiceerden ongeveer vijf jaar geleden hun adviezen over ‘evidence-based medicine’ over dit onderwerp, terwijl de European Society of Oncology (ESMO) haar advies over dit onderwerp niet heeft bijgewerkt in haar aanbevelingen die in 2020 zijn gepubliceerd in vergelijking met 2018. Houd er echter rekening mee dat dit geen alternatieven zijn voor conventionele medische therapieën, maar complementaire geneeskunde.

Aanbevelingen van de ASCO (graad A en B) 

Dit zijn therapeutische hulpmiddelen die zowel tijdens als na de behandeling hun waarde hebben bewezen. Aarzel niet om uw zorgteam of uw zorgverzekeraar te vragen naar meer informatie over mogelijke terugbetaling.

• Meditatie, en vooral mindfulness, wordt aanbevolen voor het verminderen van angst en het behandelen van stemmingsstoornissen en depressieve symptomen. In het algemeen wordt het aangeraden om de levenskwaliteit te verbeteren.
• Ontspanning wordt ook aanbevolen om stemmingsstoornissen en depressieve symptomen te verbeteren.
• Muziektherapie wordt aangeraden om angst en stemmingsstoornissen te verlichten.
• Stressmanagementtechnieken, vooral dewelke in groepsverband en langdurig worden beoefend, zijn nuttig om angst tijdens de behandeling te verminderen.
• Yoga wordt geadviseerd om angst te verminderen en stemmingsstoornissen en depressieve symptomen te verbeteren. In het algemeen wordt yoga aanbevolen om de levenskwaliteit te verbeteren.
• Acupunctuur en acupressuur helpen om misselijkheid en braken tijdens chemotherapie onder controle te houden.
• Massage wordt aanbevolen om stemmingsstoornissen te verbeteren.

De ESMO wijst op de aangetoonde voordelen van:

• Lichaamsbeweging: het equivalent van drie tot vijf uur actief wandelen per week om de levenskwaliteit, fysieke fitheid, fysieke prestaties en vermoeidheid te verbeteren en de overlevingskansen te vergroten.
• Mindfulness, hypnose en yoga, die de levenskwaliteit en vermoeidheid verbeteren en angst, stress en sommige bijwerkingen van kankerbehandelingen helpen verminderen.
• Acupunctuur die kan helpen bij behandelingsgerelateerde misselijkheid en braken, vermoeidheid en opvliegers.

Suggesties (graad C) van de ASCO

• Het gaat om methoden die goede resultaten tonen, soms minder goede, maar waarvan de studies niet ‘krachtig’ genoeg zijn om echt aan iedereen te worden aanbevolen. Aarzel echter niet om ze te gebruiken als u er baat bij hebt, ze kunnen geen kwaad.
• Acupunctuur, massage en ontspanning om angst, stemmingsstoornissen of depressieve symptomen te verminderen.
• Hypnose en ginseng kunnen vermoeidheid tijdens de behandeling verbeteren en misselijkheid en braken tegengaan.
• Acupunctuur en yoga om vermoeidheid na de behandeling te verbeteren.
• Acupunctuur, hypnose en muziektherapie kunnen helpen pijn te verlichten
• Yoga kan de slaap verbeteren.
• Acupunctuur kan opvliegers helpen verbeteren.
• In het algemeen kunnen acupunctuur, maretak, qigong, reflexologie en stressmanagementtechnieken worden gebruikt om de levenskwaliteit te verbeteren.

Middelen en tools die niet aanbevolen of ontraden worden 

Dit zijn voornamelijk onbewezen of potentieel gevaarlijke voedingssupplementen of moleculen zoals :

• Glutamine,
• Acetyl-L-carnitine,
• Fyto-oestrogenen (soja, isoflavonen, enz.)
• Supplementen met antioxidanten,
• Kruiden, inclusief die uit de Chinese geneeskunde
• Sporenelementen (selenium, zink, enz.)
• Zuurstof en ozon,
• Hooggedoseerde vitamines (C, D, E, enz.)

Tot zover voor de meer wetenschappelijke en sceptische mensen onder jullie. Maar u moet weten dat er veel serieuze onderzoeken lopen naar allerlei methoden die gebruikt worden in de integratieve geneeskunde. Als u in de verleiding komt om een van deze activiteiten te gaan doen, praat dan eerst met uw gezondheidsteam voordat u de sprong waagt, en trakteer uzelf!

Lees ook:

Borstkanker: de échte cijfers
Getuigenis van een topvrouw

Bronnen:

• Heather Greenlee, Melissa J. DuPont-Reyes, Lynda G. Balneaves et al., Clinical Practice Guidelines on the Evidence-Based Use of Integrative Therapies During and After Breast Cancer Treatment, CA CANCER J CLIN 2017;67:194–232.
• Gary H. Lyman, Heather Greenlee, Kari Bohlke et al., Integrative Therapies During and After Breast Cancer Treatment: ASCO Endorsement of the SIO Clinical Practice Guideline, Journal of Clinical Oncology 2018 36:25, 2647-2655.
• Cardoso F,et al., 5th ESO-ESMO international consensus guidelines for advanced breast cancer (ABC 5). Ann Oncol. 2020 Dec;31(12):1623-1649.